ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
- ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΛΙΚΟΥ: «Εμείς και οι άλλοι…», Δίκτυο κειμένων
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
- ΠΑΡΙΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΠΑΡΙΣΗΣ Ν., ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ, ΥΠΠΕΘ/ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
- ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΛΙΚΟΥ-ΔΙΚΤΥΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Η εξέταση των μαθητών και μαθητριών είναι ενιαία για τη Νεοελληνική Γλώσσα και τη Λογοτεχνία και γίνεται σε αδίδακτα κείμενα, λογοτεχνικά και μη λογοτεχνικά.
Ως εξεταστέα-διδακτέα ύλη ορίζονται δραστηριότητες με τις οποίες υπηρετείται και ελέγχεται η επίτευξη των σκοπών και των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων της διδασκαλίας του μαθήματος.
Ι. Για την Νεοελληνική Γλώσσα, οι μαθητές και οι μαθήτριες πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται σε δραστηριότητες και να απαντούν σε ερωτήματα/ ερωτήσεις που απορρέουν από κείμενα που αναφέρονται σε κάποιον ή κάποιους από τους θεματικούς άξονες, όπως αυτοί ορίζονται στο Πρόγραμμα Σπουδών.
Πιο συγκεκριμένα οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται:
α) να κατανοούν τη γλωσσική μορφή των κειμένων και τα κειμενικά τους χαρακτηριστικά, τη σχέση που έχει η γλώσσα και η οργάνωση του κειμένου με την περίσταση και τον σκοπό της επικοινωνίας,
β) να ερμηνεύουν και να προσεγγίζουν κριτικά τα κείμενα με στόχο τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο αναπαριστώνται ιδέες, αντιλήψεις, προκαταλήψεις για τον άνθρωπο, την κοινωνία και τον κόσμο,
γ) να συγκρίνουν κείμενα ως προς τις δύο προηγούμενες διαστάσεις με στόχο τον εντοπισμό ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ των κειμένων ως προς τη γλώσσα, το μέσο, τους σημειωτικούς τρόπους, το κειμενικό είδος, τις αναπαραστάσεις της πραγματικότητας, τον τρόπο προσέγγισης του θέματος κ.λπ.
δ) να παράγουν κείμενα, με βάση τα μελετώμενα κείμενα με στόχο:
-α) τον μετασχηματισμό των γλωσσικών και νοηματικών δομών (σημασιών) των κειμένων ή/και
-β) τη συνοπτική παρουσίαση του περιεχομένου των κειμένων και
-γ) τη διατύπωση και έκφραση δικών τους απόψεων, σε επικοινωνιακό πλαίσιο, σχετικά με συγκεκριμένα ερωτήματα που τίθενται στα κείμενα αναφοράς.
ΙΙ. Για τη Λογοτεχνία, οι μαθητές και οι μαθήτριες θα πρέπει να είναι σε θέση να τοποθετούνται/ανταποκρίνονται με ένα ερμηνευτικό σχόλιο στο θέμα ή ερώτημα που οι ίδιοι/-ες πιστεύουν ότι θέτει το κείμενο, αξιοποιώντας συνδυαστικά κειμενικούς δείκτες μεταξύ τους ή και με στοιχεία συγκειμένου, με σκοπό να τεκμηριώνουν τις προσωπικές θέσεις και ανταποκρίσεις τους
Πιο συγκεκριμένα, ο/η μαθητής/-ήτρια αναμένεται να είναι σε θέση:
να εντοπίσει ποιο είναι, κατά τη γνώμη του/της, το θέμα του κειμένου
να καταγράψει το ερώτημα ή τα ερωτήματα που απορρέει/-ουν από τον τρόπο που χειρίζεται ο/η συγγραφέας το θέμα του/της
να αξιολογήσει ποιο από τα ερωτήματα παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον ίδιο/-α και σε αυτό να στηρίξει το ερμηνευτικό του/της σχόλιο.
Τέλος, οι μαθητές και οι μαθήτριες οφείλουν να τεκμηριώνουν τις απαντήσεις τους με αναφορές στο κείμενο ή σε συγκεκριμένους κειμενικούς δείκτες.
Τα κριτήρια με τα οποία κρίνεται η πληρότητα των απαντήσεων των μαθητών και των μαθητριών είναι: η ποιότητα (αλήθεια και ακρίβεια των δεδομένων), η ποσότητα (η επάρκεια των στοιχείων), η συνάφεια του περιεχομένου με τον επικοινωνιακό στόχο και η σαφήνεια σε επίπεδο έκφρασης και διατύπωσης του περιεχομένου (περισσότερα βλ. ΓΝΕΛ, σελ. 169-171).
Προκειμένου οι μαθητές/-τριες να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις διαδικασίες κατανόησης των κειμένων και στις διαδικασίες παραγωγής λόγου προτείνεται να αξιοποιούν το γλωσσάρι όρων που περιέχεται στους Φακέλους υλικού. Οι όροι αυτοί αποτελούν εργαλεία προσέγγισης των κειμένων και όχι αυτοσκοπό.
ΑΡΧΑΙΑ
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ
ΙΙ. «Αρχαία Ελληνικά, Φάκελος Υλικού Γ' τάξης Γενικού Λυκείου»
Εισαγωγή:
Α. Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ:
Κεφ. Δ2: Οι φιλοσοφικές ιδέες του Σωκράτη. Διαλεκτική, μαιευτική, ειρωνεία. Η αναζήτηση των ορισμών, η επαγωγική μέθοδος και η ηθική.
Κεφ. Δ3: Η δίκη και ο θάνατος του Σωκράτη.
Β. Ο ΠΛΑΤΩΝ:
Κεφ. E1: Ο βίος του.
Γ. Πλάτωνος Πρωταγόρας:
α) (Β. Η φιλοσοφική σημασία του διαλόγου).
β) (Γ. Ο μύθος του Πρωταγόρα για τη δημιουργία του ανθρώπου και την αρετή).
Δ. Πλάτωνος Πολιτεία: Εισαγωγή στην Πολιτεία
α) (1. Νεανικές φιλοδοξίες και απογοητεύσεις, 2. Η συγγραφή της Πολιτείας και 3. Η σκηνοθεσία και τα πρόσωπα του διαλόγου)
β) (6. Οι τρεις τάξεις, 8. Η αγωγή των φυλάκων, 12. Οι φιλόσοφοι-βασιλείς, 13. Η δικαιοσύνη)
γ) (Η αλληγορία του σπηλαίου, εισαγωγικό σημείωμα)
Ε. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ (Βίος και έργα):
α) («Πότε και πού γεννήθηκε ο Αριστοτέλης-Λίγα λόγια για την καταγωγή του» και «Ο Αριστοτέλης στην Ακαδημία του Πλάτωνα: μαθητής πρώτα, δάσκαλος στη συνέχεια»).
β) («Ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία: δάσκαλος του Αλεξάνδρου», «Επιστροφή του Αριστοτέλη στην Αθήνα: αρχίζει η τρίτη περίοδος της φιλοσοφικής του δραστηριότητας. Ο Αριστοτέλης διδάσκει στο Λύκειο» και «Ο Αριστοτέλης εγκαταλείπει οριστικά την Αθήνα-Το τέλος της ζωής του»).
Στ. Αριστοτέλη Ηθικά Νικομάχεια, Εισαγωγή (ολόκληρη)
Ζ. Αριστοτέλη Πολιτικά, Εισαγωγή (ολόκληρη)
ΙΙ. Από το βιβλίο: «Αρχαία Ελληνικά, Φάκελος Υλικού Γ' τάξης Γενικού Λυκείου»
Κείμενα αναφοράς από τις παρακάτω θεματικές ενότητες, όπως αυτά εμφανίζονται στον φάκελο υλικού:
Α. Η αντίληψη για τη φιλοσοφία: Η φιλοσοφία και η διαμόρφωση του ανθρώπου (ανθολόγιο κειμένων με βάση τον φάκελο υλικού)
Α.1 Γιατί φιλοσοφεί ο άνθρωπος;
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Μετά τα φυσικά Α 982b12-28
Α.2 Η πρακτική και πολιτική διάσταση της φιλοσοφίας
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικός προς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9
Α.3 Η φιλοσοφία ως προϋπόθεση για την ευδαιμονία
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Επιστολή στον Μενοικέα, 122
Β. Η δημιουργία της ανθρώπινης κοινωνίας και η πολιτική αρετή (Πλάτων, Πρωταγόρας)
Β.4 Ο πρωταγόρειος μύθος: η διανομή των ιδιοτήτων στα ζώα
ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 320c-321b (ενότητα 2η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
Β.5 Ο πρωταγόρειος μύθος: η κλοπή της φωτιάς- έντεχνη σοφία και λόγος
ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 321b-322a (ενότητα 3η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
Β.6 Ο πρωταγόρειος μύθος: το δώρο του Δία-η πολιτική αρετή ως κοινή και αναγκαία ιδιότητα των ανθρώπων
ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 322a-323a (ενότητα 4η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
Β.7 Η συγκρότηση της πόλεως
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Α 1.12, 1253a29-39 (ενότητα 14η σχολικού εγχειριδίου, που δίνεται σε μετάφραση, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
Γ. Η παιδεία και η αναζήτηση της αλήθειας - η ανθρώπινη φύση και το χρέος του φιλοσόφου (Πλάτων, Πολιτεία - «η αλληγορία του σπηλαίου»)
Γ.8 Η αλληγορία του σπηλαίου: οι δεσμώτες
ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 514a-515c (ενότητα 11η σχολικού εγχειριδίου της έκδοσης (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος" με προσθήκη κειμένου όπως στον φάκελο υλικού)
Γ.9 Η αλληγορία του σπηλαίου: η παιδεία
ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 518b-519a (με προσθήκη νέου κειμένου, όπως στον φάκελο υλικού)
Γ.10 Η αλληγορία του σπηλαίου: οι φιλόσοφοι
ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 519b-520a (ενότητες 12η και 13η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
Γ.11 Ο χαρακτήρας και οι στόχοι της παιδείας
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά Θ 1.3-2.1, 1337a33-b11 (ενότητα 20η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) «Διόφαντος»)
Δ. Ο άνθρωπος ανάμεσα στους ανθρώπους - η ηθική αρετή (Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια)
Δ.12 Η ηθική αρετή
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 1. 1-4, 1103a14-b2 (ενότητες lη και 2η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
Δ.13 Η Ηθική αρετή και η ηθική πράξη
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 1. 5-8, 1103b2-25 (ενότητες 3η και 4η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
Δ.14 Ηθική αρετή και μεσότητα
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 6. 4-8, 1106a26-b7 (ενότητα 7η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
Δ.15 Ορισμός της αρετής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ηθικά Νικομάχεια Β 6. 10-13-16, 1106b18-28-1106b36-1107a6 (ενότητες 9η και 10η σχολικού εγχειριδίου, έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) "Διόφαντος")
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
1. ΚΕΙΜΕΝΟ
Αδίδακτο πεζό κείμενο αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων της αττικής διαλέκτου.
2. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ - ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
α. Η ύλη που περιλαμβάνεται στα βιβλία του Γυμνασίου «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» Α' Γυμνασίου, Β' Γυμνασίου, Γ' Γυμνασίου.
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
Από το βιβλίο: «Κοινωνιολογία» της Γ' τάξης Γενικού Λυκείου των Γ. Κασιμάτη, Σ. Γεωργούλα, Μ. Παπαϊωάννου, Ι. Πράνταλου
Κεφάλαιο 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
1.1 Η γέννηση της κοινωνιολογίας
1.1.1 Αντικείμενο της Κοινωνιολογίας
1.2 Κοινωνιολογική θεώρηση
1.2.1 Ένα παράδειγμα εφαρμογής της «κοινωνιολογικής φαντασίας»
1.2.2 Οι θεμελιωτές της Κοινωνιολογίας
1.2.3 Κοινωνιολογικές σχολές
1.3 Η διεπιστημονική προσέγγιση
Κεφάλαιο 2: ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ -ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
2.1 Από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της πληροφορίας
2.2 Σύγχρονες κοινωνίες
2.2.1 Τα στάδια ανάπτυξης των σύγχρονων κοινωνιών
Κεφάλαιο 3: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
3.1 Οι στόχοι της κοινωνικοποίησης και η σημασία του κοινωνικού περιβάλλοντος για τον άνθρωπο
3.2 Ανάπτυξη του κοινωνικού εαυτού - Οι διαφορετικές προσεγγίσεις
3.3 Φορείς κοινωνικοποίησης
3.3.1 Πρωτογενείς φορείς κοινωνικοποίησης
3.3.2 Δευτερογενείς φορείς κοινωνικοποίησης
3.4 Κοινωνικός έλεγχος - Μορφές κοινωνικού ελέγχου
3.5 Η κοινωνικοποίηση ως συνεχής διαδικασία κοινωνικής μάθησης
Κεφάλαιο 5. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
5.1 Ο ρόλος της εκπαίδευσης
5.2 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής και αλλαγής της κοινωνίας
5.2.1 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αναπαραγωγής της κοινωνίας
5.2.2 Η εκπαίδευση ως παράγοντας αλλαγής της κοινωνίας
5.3 Εκπαιδευτικός προσανατολισμός στο πλαίσιο της κοινωνίας της πληροφορίας. Η σχέση γνώσης και πληροφορίας
Κεφάλαιο 6. ΕΡΓΑΣΙΑ, ΑΝΕΡΓΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ
6.1 Ο ρόλος της εργασίας στη ζωή των ανθρώπων
6.1.1 Οργάνωση της παραγωγής και μορφές εργασίας
6.1.2 Νέες μορφές απασχόλησης
6.2 Φτώχεια, πλούτος, κοινωνική διαστρωμάτωση και συνέπειες
6.2.1 Κοινωνική διαστρωμάτωση, κοινωνικές ανισότητες
6.2.3 Συνέπειες ανεργίας, φτώχειας και ανισοτήτων
6.2.4 Παιδική εργασία
6.3 Αντιμετώπιση των ανισοτήτων, της φτώχειας και της ανεργίας
Κεφάλαιο 7. ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
7.1 Κοινωνίες με ή χωρίς κρατική οργάνωση - Θεωρητική προσέγγιση
7.1.1 Μορφές εξουσίας
7.1.2 Συγκρότηση του έθνους-κράτους και συστήματα διακυβέρνησης
7.2 Κοινωνικές βάσεις της εξουσίας
7.3 Πολιτική συμπεριφορά και κοινωνικοί παράγοντες που την επηρεάζουν
7.3.1 Πολιτικά κόμματα
7.3.2 Ομάδες συμφερόντων
7.3.4 Πολιτική και εκλογική συμπεριφορά
7.4 Πολιτική αλλοτρίωση
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Από το βιβλίο: “Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας” της Γ τάξης Γενικού Λυκείου των Γ. Μαργαρίτη, Αγ. Αζέλη, Ν. Ανδριώτη, Θ. Δετοράκη, Κ. Φωτιάδη.
Ι. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
A. Η Ελληνική οικονομία μετά την Επανάσταση
Β. Η Ελληνική οικονομία κατά το 19ο αιώνα
ΕΚΤΟΣ από την ενότητα 11. «Το εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο»
Γ. Οι οικονομικές εξελίξεις κατά τον 20ο αιώνα
ΙΙ. Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)
Α. Εξωτερικός προσανατολισμός και πελατειακές σχέσεις (1821-1843)
Β. Χειραφέτηση και αναμόρφωση (1844 -1880)
Γ. Δικομματισμός και εκσυγχρονισμός (1880-1909)
Δ. Ανανέωση - Διχασμός (1909-1922)
Ε. Εκσυγχρονισμός και επεμβάσεις (1923-1936)
ΙΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)
Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά το 19ο αιώνα (Εισαγωγή)
Α. Το προσφυγικό ζήτημα κατά την Ελληνική Επανάσταση (1821-1827)
Γ. Η αποκατάσταση των προσφύγων κατά την περίοδο της μοναρχίας του Όθωνα (1833- 1862)
Δ. Πρόσφυγες και αλυτρωτικά κινήματα κατά το 19ο αιώνα
Πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα (Εισαγωγή)
Α. Προσφυγικά ρεύματα κατά την περίοδο 1914-1922
Β. Μικρασιατική καταστροφή
Δ. Η αποζημίωση των ανταλλαξίμων και η ελληνοτουρκική προσέγγιση
Ε. Η ένταξη των προσφύγων στην Ελλάδα